Wielki Czwartek jest końcem i początkiem. Tego dnia kończy się Wielki Post a rozpoczyna czas świętego Triduum Paschalnego. Rano kapłani diecezji gromadzą się ze swoim ordynariuszem na wspólnej Mszy świętej, podczas której konsekrowane jest krzyżmo i błogosławione są oleje chorych i katechumenów.
Wielki Czwartek to jedyny taki dzień w roku, w którym może być sprawowana tylko jedna Msza Święta (druga, Msza Wieczerzy Pańskiej, rozpoczyna obchód Triduum Paschalnego). Ta wyjątkowa Msza święta jest sprawowana najczęściej w głównej katedrze diecezji (w naszej, warszawsko–praskiej, jest to kościół św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika). Obecność na tej Mszy świętej biskupa, biskupa pomocniczego, biskupa seniora, kapłanów i wiernych jest znakiem szczególnej jedności pasterza z diecezją, a także stanowi wyraz hierarchiczności Kościoła z Chrystusem jako Głową. W trakcie Mszy świętej (sprawowanej w kolorze białym na pamiątkę ustanowienia sakramentu kapłaństwa) zebrani kapłani odnawiają swoje przyrzeczenia kapłańskie, które składali podczas swoich święceń.
Następnie Ordynariusz konsekruje trzy rodzaje olejów, podstawę posługi sakramentalnej w Kościele: olej chorych, olej katechumenów (używany w Nadzwyczajnej Formie Rytu Rzymskiego), a także olej krzyżma (używany przy udzielaniu sakramentu chrztu, bierzmowania i święceń kapłańskich, a także namaszczania ołtarza i ścian nowo wybudowanego kościoła). Obrzędowi poświęcenia oleju krzyżma towarzyszy dla wielu niewidoczny, ale znamienny znak mocy Ducha Świętego uświęcającej olej. Po wypowiedzeniu prośby konsekrację oleju, biskup oddaje dech do naczynia wypełnionego olejem i wypowiada modlitwę.
Czas Triduum Paschalnego rozpoczyna wieczorna Msza Wieczerzy Pańskiej – pamiątka ustanowienia przez Jezusa Chrystusa sakramentu Eucharystii. Podczas uroczystego hymnu „Chwała na wysokości Bogu” w kościele biją wszystkie dzwony. Po hymnie, na znak smutku z powodu przeżywanej Męki Zbawiciela, dzwonki zostają wyniesione, a organy milkną. Od tego czasu, aż do Wigilii Paschalnej, dzwonki zastępują drewniane kołatki.
W niektórych kościołach jest wprowadzony obrzęd „mandatum”, czyli obmycia nóg dwunastu mężczyznom, na pamiątkę tego znaku, który uczynił Jezus podczas Ostatniej Wieczerzy:
Było to przed Świętem Paschy. Jezus wiedząc, że nadeszła Jego godzina przejścia z tego świata do Ojca, umiłowawszy swoich na świecie, do końca ich umiłował. W czasie wieczerzy, gdy diabeł już nakłonił serce Judasza Iskarioty, syna Szymona, aby Go wydać, wiedząc, że Ojciec dał Mu wszystko w ręce oraz że od Boga wyszedł i do Boga idzie, wstał od wieczerzy i złożył szaty. A wziąwszy prześcieradło nim się przepasał. Potem nalał wody do miednicy. I zaczął umywać uczniom nogi i ocierać prześcieradłem, którym był przepasany. Podszedł więc do Szymona Piotra, a on rzekł do Niego: Panie, Ty chcesz mi umyć nogi? Jezus mu odpowiedział: Tego, co Ja czynię, ty teraz nie rozumiesz, ale później będziesz to wiedział. Rzekł do Niego Piotr: Nie, nigdy mi nie będziesz nóg umywał. Odpowiedział mu Jezus: Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną. Rzekł do Niego Szymon Piotr: Panie, nie tylko nogi moje, ale i ręce, i głowę! Powiedział do niego Jezus: Wykąpany potrzebuje tylko nogi sobie umyć, bo cały jest czysty. I wy jesteście czyści, ale nie wszyscy. Wiedział bowiem, kto Go wyda, dlatego powiedział: Nie wszyscy jesteście czyści. A kiedy im umył nogi, przywdział szaty i znów zajął miejsce przy stole, rzekł do nich: Czy rozumiecie, co wam uczyniłem? Wy Mnie nazywacie Nauczycielem i Panem i dobrze mówicie, bo nim jestem. Jeżeli więc Ja, Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wyście powinni sobie nawzajem umywać nogi. Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem (J 13, 1–15).
Po modlitwie po Komunii następuje zazwyczaj moment składania życzeń kapłanom w dniu ustanowienia sakramentu święceń, a po nim przeniesienie Najświętszego Sakramentu do kaplicy adoracji, zwanej „Ciemnicą”. Najświętszy Sakrament będzie tam umieszczony przez cały Wielki Piątek, aż do momentu Komunii podczas Liturgii Męki Pańskiej.
Po zakończeniu Liturgii główne tabernakulum, w którym na co dzień przebywa Najświętszy Sakrament zostaje otwarte, a z ołtarza zdejmuje się obrus, krzyż i świece. Wspominamy w ten sposób uwięzienie Jezusa, odarcie go z szat i opuszczenie przez uczniów i bliskich.
W tym wyjątkowym dniu pamiętajmy o wszystkich kapłanach, których spotkaliśmy na naszej drodze. Pamiętajmy o tych, którzy przygotowywali nas do przyjęcia sakramentów, o tych, którzy pracowali i pracują w naszych parafiach, ale także o tych, którzy odeszli już do Pana.
