Centralne miejsce Wielkiego Piątku zajmuje Krzyż. Wspominamy bowiem Mękę i Śmierć naszego Zbawiciela. Obowiązuje post ścisły – ilościowy i jakościowy, a Kościół w ten jedne dzień w całym roku nie sprawuje Eucharystii, a jedynie czuwa z Chrystusem w tzw. Ciemnicy, by wieczorem sprawować Liturgię Męki Pańskiej.
Pierwsze obchody liturgiczne Wielkiego Piątku pojawiły się w starożytnej Jerozolimie, gdzie przed wschodem słońca wierni gromadzili się pod kolumną biczowania, a później przy Grobie, by adorować Krzyż. Obrzędy zbliżone do obecnych, sięgają VII wieku. Obejmowały lekturę Męki Pańskiej, modlitwę powszechną i adorację Krzyża. W późniejszych wiekach upowszechniło się przenoszenie Najświętszego Sakramentu do Grobu Pańskiego.
Liturgia Męki Pańskiej rozpoczyna się szczególną procesją. Celebrans i asysta udają się w ciszy do nieprzykrytego żadnym obrusem, ołtarza. Nie wnosi się krzyża, świec, ani kadzidła. Ten pozorny brak znaków, staje się właśnie najbardziej widocznym znakiem przeżywanych treści – Oto Jezus umiera! Po dojściu do ołtarza, Celebrans kładzie się krzyżem. W postawie tzw. prostracji już na samym początku oddaje chwałę Chrystusowi, który przez Krzyż i Mękę swoją, świat odkupić raczył.W tym czasie wszyscy wierni klękają łącząc się w niemej modlitwie celebransa.
Następnie rozpoczyna się liturgia Słowa. Pierwsze czytanie (Iz 49, 1-6) to Izajaszowe proroctwo o cierpiącym Słudze Jahwe (Iz 49, 1-6), w którym Kościół od samego początku widzi Osobę Chrystusa. Psalm responsoryjny to psalm 31 z refrenem Ojcze w Twe ręce składam ducha mego. Św. Łukasz w swojej redakcji Ewangelii, właśnie te słowa umieszcza, jako ostatnią modlitwę Jezusa przed śmiercią. Drugie czytanie (Hbr 4, 14-16; 5, 7-9) to kolejne odwołanie do służebnej misji Chrystusa, która dopełniła się na Krzyżu. Jako ewangelię, czyta się (lub śpiewa), najczęściej z podziałem na role, opis Męki Pańskiej w redakcji św. Jana (J 18, 1-19. 42). Na słowa I skłoniwszy głowę, wyzionął ducha, wszyscy klękają, aby w ciszy oddać cześć Chrystusowi.
Po liturgii słowa i ewentualnej homilii, następuje uroczysta modlitwa powszechna. Tego dnia Kościół modli się za cały świat – za wierzących i nie wierzących, chcąc wypełnić pragnienie Chrystusa, by przyciągnąć wszystkich do Jego Krzyża, w którym jedynie jest zbawienie każdego człowieka.
Centralnym momentem wielkopiątkowej liturgii jest adoracja Krzyża. Najpierw odsłaniany jest Krzyż, przy trzykrotnym śpiewanym dialogu celebransa z wiernymi: Oto Drzewo Krzyża, na którym zawisło zbawienie świata – Pójdźmy z pokłonem.Później następuje indywidualna adoracja poprzez uklęknięcie, ukłon lub ucałowanie Krzyża. Krzyż zostaje tego dnia umieszczony w widocznym miejscu i tak pozostanie aż do rozpoczęcia Wigilii Paschalnej. To szczególny czas, kiedy przed Krzyżem przyklękamy, tak jak przed Najświętszym Sakramentem, by oddać Mu najwyższą cześć. Spłynął On bowiem zbawienną Krwią Zbawiciela; ze znaku hańby, stając się znakiem zwycięstwa.
Po adoracji, wierni przystępują do Komunii Świętej, zakonsekrowanej poprzedniego dnia. Choć tego dnia nie sprawuje się Eucharystii, na znak, że Jezus prawdziwie umarł, Kościół nie pozbawia wiernych Niebieskiego Pokarmu, już upatrując w Śmierci Zbawiciela, Jego Zmartwychwstania, które otworzyło nam życie wieczne.
Ostatnią częścią liturgii jest procesyjne przeniesie Najświętszego Sakramentu, umieszczonego w przykrytej białym welonem monstrancji, do Grobu Pańskiego. Procesji towarzyszy śpiew Odszedł Pasterz od nas. Po okadzeniu, celebrans odmawia modlitwę końcową: Panie Jezu Chryste, nasze zmartwychwstanie i życie, podźwignij nas z grobu grzechów, nawiedź i napełnij duchową mocą. Spraw, abyśmy ugruntowani w wierze, nadziei i miłości mogli pojąć ze wszystkimi świętymi, jak wielka jest Twoja miłość. Tak bardzo nas umiłowałeś, że dla nas poniosłeś śmierć na krzyżu, aby żaden człowiek, który wierzy w Ciebie, nie zginął, ale miał życie wieczne. Słowa tej modlitwy z jednej strony rozpoczynają czas wielkiej ciszy, która powinna towarzyszyć przeżywaniu Wielkiej Soboty. Z drugiej strony, zapowiada radość Wigilii Paschalnej, która przerwie tę ciszę wprowadzając Kościół w 50 dniowy okres Zmartwychwstania Pańskiego.
